Każdego roku w Małopolsce z powodu zatrucia czadem umiera kilkanaście osób. Warto pamiętać, że zatrucia tlenkiem węgla zdarzają się w ciągu całego roku, również, choć rzadziej, latem.

• CZYM JEST TLENEK WĘGLA
  

  
  Tlenek węgla, zwany potocznie czadem (CO) jest niewidocznym, pozbawionym zapachu gazem, co powoduje trudności z jego wykryciem. Powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw. Jego źródłem są najczęściej źle zainstalowane lub niesprawne kuchenki gazowe, urządzenia elektryczne, grille, kominki czy samochody. Tlenek węgla stanowi bardzo duże zagrożenie zarówno dla ludzi jak i zwierząt, ponieważ bardzo łatwo łączy się z hemoglobiną (300 razy szybciej niż tlen) w wyniku czego powoduje niedotlenienie tkanek i może doprowadzić do śmierci.

  UWAGA!
  Zatrucia tlenkiem węgla nasilają się w sezonie grzewczym. W okresie zimowym większość użytkowników budynków dodatkowo uszczelnia okna, drzwi. Tym samym ogranicza wymianę powietrza w pomieszczeniu. Wówczas paliwo ulega niepełnemu spalaniu i tworzy się tlenek węgla. Może to doprowadzić do zaburzenia ciągu w przewodach kominowych i wydostawania się czadu do wewnątrz mieszkania.
  
  

• OBJAWY ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA
  

  
  

  • w stężeniach ok. 60-240 mg/m³ po paru godzinach - ból głowy,
  • w stężeniach ok. 450 mg/m³ po 1-2 godzinach – ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatia,
  • w stężeniach ok. 900-1000 mg/m³ po 2 godzinach – zapaść, utrata przytomności,
  • w stężeniach ok. 1800-2000 mg/m³ po 20 minutach – zapaść i ryzyko zgonu po 2 godzinach,
  • w stężeniach ok. 4000 mg/m³ po 5-10 minutach – zapaść i ryzyko zgonu po 30 minutach,
  • w stężeniach ok. 8000 mg/m³ po 1-2 minutach – zapaść i ryzyko zgonu po 10-15 minutach,
  • w stężeniach ok. 15000 mg/m³ po 1-3 minutach zgon.

  Przy wysokich stężeniach CO, już po kilku wdechach, bez objawów ostrzegawczych może nastąpić zgon.

  Osoby, które zatruły się tlenkiem węgla są narażone na powikłania m.in. zmiany zwyrodnieniowe w ośrodkowym układzie nerwowym, nerwobóle i niewydolność płuc. W przypadku zatrucia przewlekłego: bóle głowy, znużenie, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, które objawiają się pogorszeniem pamięci i zdolności koncentracji, bezsennością.
  
  

• JAK POSTĘPOWA PRZY ZATRUCIU CZADEM
  

  
  

  1. Osobę, u której podejrzewa się zatrucie tlenkiem węgla, należy jak najszybciej wynieść z miejsca, w którym ulatniał się czad. Akcję może przeprowadzić także Państwowa Straż Pożarna, która dysponuje odpowiednim sprzętem izolującym drogi oddechowe.
     
     
  2. Należy jak najszybciej zapewnić dopływ świeżego powietrza do pomieszczenia.
     
     
  3. Natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe (pomoc lekarska jest konieczna!).
     
     
  4. Jeśli jest taka możliwość, jak najszybciej podać tlen osobie, która zatruła się czadem.
     
     
  5. Jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy niezwłocznie zastosować sztuczne oddychanie metodą usta-usta, aparatem AMBU oraz wykonać masaż serca.
     
     

• JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED CZADEM
  

  
  Zatrucie tlenkiem węgla często wynika z niewłaściwej eksploatacji budynku i znajdujących się w nich urządzeń i instalacji grzewczych.

  Aby zmniejszyć ryzyko zatrucia czadem należy przestrzegać następujących zasad:

  1. Do ogrzewania pomieszczeń nie należy stosować gazowych przenośnych urządzeń promiennikowych.
     
     
  2. Nie należy ogrzewać pomieszczeń za pomocą kuchenek gazowych.
     
     
  3. W pomieszczeniach należy zapewnić skuteczną wentylację.
     
     
  4. Nie wolno zatykać przewodów wentylacyjnych oraz kratek wentylacyjnych w drzwiach do łazienki.
     
     
  5. Zabronione jest stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej w pomieszczeniach, w których zachodzi spalanie paliwa z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin z wykorzystaniem do spalania powietrza z pomieszczenia.
     
     
  6. Wszelkie prace naprawcze, przeróbki, modernizacje i prace konserwacyjne przy urządzeniach na paliwo stałe, ciekłe i gazowe powinny wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
     
     
  7. Nigdy nie należy pozostawiać bez nadzoru potraw gotujących się na włączonej kuchence, pieczonych w piekarniku itp.
     
     
  8. Zalecane jest wyposażenie mieszkań w gaśnice proszkowe.
     
     
  9. W pomieszczeniach mieszkalnych nie należy używać świec, kaganków, petard oraz wyrobów pirotechnicznych.
     
     
  10. Do czyszczenia pomieszczenia, urządzeń oraz prania odzieży nie wolno używać cieczy łatwopalnych.
      
      
  11. Nie wolno suszyć odzieży oraz innych materiałów palnych bezpośrednio na piecach.
      
      
  12. Należy pamiętać, aby w pomieszczeniach zapewnić łatwy dostęp do tablic rozdzielczych prądu elektrycznego, gniazdek i wyłączników oraz głównych zaworów gazu i wody.
      
      
  13. Zalecane jest wyposażenie mieszkania w nowoczesne urządzenia (kuchenki gazowe, przepływowe gazowe, ogrzewacze wody) posiadające stosowne atesty, wyposażone w czujniki zabezpieczające przed ulatnianiem się gazu.
      
      
  14. Warto wyposażyć mieszkanie w czujniki dymu i tlenku węgla.
      
      

• ZAKUP CZUJNIKA – PRAKTYCZNE PORADY
  

  
  

  1. Upewnij się, jaki rodzaj czujnika kupujesz, nie pomyl czujnika wykrywającego tlenek węgla z czujnikami wykrywającymi dym czy gaz.
     
     
  2. Wybierz profesjonalny sklep, najlepiej taki, w którym możesz liczyć na fachową obsługę sprzedawcy.
     
     
  3. Nie kupuj czujników niewiadomego pochodzenia, np. u ulicznych sprzedawców.
     
     
  4. Lepiej kupić czujnik fabrycznie nowy, a nie używany.
     
     

  SPRAWDŹ
  
  

  1. Sprawdź koniecznie czy do czujnika dołączone są informacje w języku polskim, w których podana jest nazwa producenta, ewentualnie importera, wraz z adresem.
     
     
  2. Sprawdź, czy czujnik posiada oznakowanie CE oraz numer lub symbol jednostki, która przyznała certyfikat.
     
     
  3. Czujnik powinien mieć instrukcję obsługi w języku polskim, która zawiera szczegółowe informacje dotyczące prawidłowego montażu, miejsca instalacji, prawidłowej eksploatacji i konserwacji, a także o sposobie postępowania w razie uruchomienia czujnika.
     
     
  4. Upewnij się, że opakowanie jest nienaruszone, a czujnik nie ma uszkodzeń mechanicznych.
     
     

  PAMIĘTAJ
  
  

  1. to sprzedawca odpowiada wobec kupującego za sprzedany towar. Reklamację można składać u sprzedawcy w ciągu dwóch lat od zakupu (zasady odpowiedzialności określa ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. nr 141, poz. 1176 ze zm.),
     
     
  2. gwarancji może również udzielić producent, ale nie jest to jego obowiązek. Jeżeli czujnik jest objęty taką gwarancją i będziemy chcieli z niej skorzystać, warto zwrócić uwagę, jak długo ona obowiązuje i gdzie są punkty serwisowe. Pamiętajmy jednak, że zawsze możemy reklamować towar u sprzedawcy.
     
     

• KONTROLA STANU TECHNICZNEGO INSTALACJI GAZOWYCH ORAZ PRZEWODÓW KOMINOWYCH
  

  
  Zgodnie z § 30 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80 poz. 563), w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:

  • cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym (np. węglem, drewnem).
    
    
  • dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym.
    
    
  • co najmniej jeden raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej, w zakładach gastronomicznych, które są miejscem żywienia dużej liczby ludzi.
    
    
  • co najmniej jeden raz w roku należy usuwać zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych.
    

  Zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt1 c ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) właściciele i zarządcy bloków mieszkalnych i domów jednorodzinnych zobowiązani są do okresowej kontroli, co najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
  
  

• GDZIE UZYSKAĆ DODATKOWE INFORMACJE
  

  
  Dodatkowych informacji na temat tego jak zabezpieczyć się przed tlenkiem węgla można uzyskać bezpośrednio od ekspertów:

  1. Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, tel. 012 639 92 80 (w godz. 7:30 – 15:30)
     
     
  2. Korporacja Kominiarzy Polskich:
     
     
     • Pan Tadeusz Kurpiel, tel. 012 643 13 95, kom. 0 604 080 955
     • Pan Henryk Kawalec, tel. 012 685 57 58, kom. 0 600 350 636
       
       
  3. Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Krakowie, tel. 012 410 73 00 (pon. w godz. 9:00-17:00, wt-pt w godz. 7:30-15:30),
     
     
  4. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, tel. 012 616 56 40 (pon. w godz. 9:00-17:00, wt-pt w godz. 7:30-15:30),
     
     
  5. Zakład Gazowniczy w Krakowie, tel. (centrala) 012 430 70 11 (w godz. 7:00-15:00)