1 marca obchodzony jest Światowy Dzień Obrony Cywilnej. Został on uchwalony w 1990 r. przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej. W tym roku dzień ten ma szczególny wymiar, gdyż 1 stycznia 2025 r. weszła w życie długo oczekiwana ustawa z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

Krok milowy
Obszar ochrony ludności i obrony cywilnej od dłuższego czasu wymagał kompleksowej regulacji, adekwatnej do zmieniającej się rzeczywistości oraz pojawiających się nowych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Wejście w życie ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny dodatkowo spowodowało lukę prawną w tym obszarze, gdyż usunięte zostały przepisy w zakresie funkcjonowania obrony cywilnej oraz Szefa Obrony Cywilnej Kraju. 

- Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej jest krokiem milowym. Tworzy nowoczesny, kompleksowy, całodobowy system ochrony ludności i obrony cywilnej w naszym kraju. Wśród wielu aspektów akcentuje ona m.in. rolę fazy przygotowania poprzez działania edukacyjne. Wspólnym strategicznym celem administracji staje się budowanie społeczeństwa prawdziwie obywatelskiego, o wysokim poziomie gotowości i odporności społecznej. Zaproszeni do współtworzenia nowoczesnego systemu bezpieczeństwa w Polsce jesteśmy my wszyscy – podkreśla wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

Filary obrony cywilnej
Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej opiera się na trzech fundamentach:
organach: wójt, burmistrz, prezydent, wojewoda, minister właściwy do spraw wewnętrznych, marszałek województwa i inne,
podmiotach: PSP, OSP, PRM, RCB, organizacje pozarządowe i inne
i zasobach: sprzęt, ludzie.

- Sprawne połączenie i współdziałanie tych trzech elementów zapewnić ma nam wszystkim bezpieczeństwo w sytuacjach zagrożenia. Odpowiedzialność za realizację zadań związanych z ochroną ludności i obrony cywilnej spoczywa w równym stopniu na rządzie i samorządzie – dodaje wojewoda Klęczar.

Kluczowe kwestie
Zawarte w ustawie rozwiązania koncentrują się na bezpieczeństwie obywateli i nie wpływają na swobody obywatelskie, a ich głównym przesłaniem jest zapewnienie tego samego poziomu ochrony zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.
Ustawa określa m.in.: zadania ochrony ludności i obrony cywilnej, kto je będzie realizował, jak będzie planowana ochrona ludności i obrona cywilna, jak będziemy wykrywać zagrożenia, ostrzegać, alarmować o nich, czym są i jak będą działać obiekty zbiorowej ochrony, jak będzie działać obrona cywilna, jak będzie finansowana ochrona ludności i obrona cywilna.

Definicje
Definiuje ona także pojęcia ochrony ludności i obrony cywilnej, a mianowicie:
•    ochrona ludności to system składający się z organów administracji publicznej wykonujących zadania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, w tym zwierząt, infrastruktury niezbędnej do zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia
•    obrona cywilna to realizacja zadań mających na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.
Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny, ochrona ludności staje się obroną cywilną, a organy, podmioty i zasoby Ochrony Ludności stają się organami, podmiotami i zasobami obrony cywilnej.

0,3 proc. PKB
- Przepisy odnoszą się także do kwestii związanych z finansowaniem ochrony ludności i obrony cywilnej i przewidują, że na rozwój systemu ochrony ludności i obrony cywilnej będzie przeznaczane co najmniej 0,3 proc. PKB. Dzięki temu Polska będzie miała nowoczesny system ochrony ludności i obrony cywilnej na miarę XXI wieku – podsumowuje wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

Dodatkowe informacje dostępne są tutaj: https://www.gov.pl/web/obrona-cywilna.
https://www.gov.pl/web/obrona-cywilna/projekt-ustawy-o-ochronie-ludnosci-i-obronie-cywilnej