14 lutego po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Ustanowiony on został w rocznicę przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Przed Grobem Nieznanego Żołnierza na placu Jana Matejki w Krakowie odbyły się uroczystości zorganizowane przez wojewodę małopolskiego dr. inż. Krzysztofa Jana Klęczara, dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Krakowie dr. hab. Filipa Musiała oraz prezesa Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Grzegorza Surdego.

W imieniu wojewody Krzysztofa Jana Klęczara w uroczystościach udział wziął II wicewojewoda małopolski Ryszard Śmiałek.
Obecni byli: kombatanci, parlamentarzyści, przedstawiciele Wojska Polskiego, małopolskich służb, inspekcji i straży, władz samorządowych, korpusu konsularnego, harcerze, mieszkańcy Małopolski.

W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej

Ustawą z 9 stycznia 2025 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 14 lutego Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej:

- W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej – największej konspiracyjnej armii w podbitej przez Niemcy i Rosję Europie, armii, która jako zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego prowadziła bohaterską walkę o odzyskanie przez Rzeczpospolitą Polską suwerenności i niepodległości, a której żołnierze po II wojnie światowej byli prześladowani przez władze komunistyczne zależne od Związku Sowieckiego – jak głosi preambuła ustawy.

Hołd, pamięć i szacunek

Małopolskie uroczystości rozpoczęły się o godzinie 12.00 od odegrania hymnu państwowego i podniesienia flagi na maszt. Następnie zastępca dowódcy 2 Korpusu Polskiego – dowódcy Komponentu Lądowego gen. bryg. Ryszard Pietras odczytał list od wiceprezesa Rady Ministrów, ministra obrony narodowej dr. Władysława Kosiniaka-Kamysza.

- Armia Krajowa nie była zwykłą organizacją dywersyjną, utworzoną do walki z okupantem. Była zbrojnym ramieniem polskiego państwa podziemnego, zorganizowaną tajną strukturą, funkcjonującą na obszarze II Rzeczypospolitej, prowadzącą tam działalność polityczną i wojskową, sądowniczą i administracyjną. Miała ogromny wpływ na całe społeczeństwo polskie. Stanowiła sól w oku okupanta, bo była motorem i narzędziem walki, ale też symbolem niezgody na zniewolenie; mobilizowała do powszechnego oporu wobec wroga i jednoczyła naród we wspólnej sprawie: walce o niepodległą Ojczyznę. Do dziś uważa się, że było to największe i najlepiej zorganizowane podziemne wojsko, działające w okupowanej Europie. Jestem szczerze rad, że nareszcie, po ośmiu dekadach od zakończenia II wojny światowej, udało się wypełnić tę bolesną i wstydliwą lukę, jaką był brak takiego święta. Tym mężnym, szlachetnym, odważnym ludziom z Armii Krajowej, którzy w chwili największej próby nie zawahali się stanąć twarzą w twarz z bezwzględnym wrogiem, jesteśmy winni wdzięczną pamięć i najgłębszy szacunek. Liczę, że Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej będzie nie tylko naszym hołdem składanym Ich ofiarności i odwadze, ale także kolejnym ważnym krokiem w pielęgnowaniu i upowszechnianiu pamięci o Ich zasługach, o poświęceniu i najczystszej próby umiłowaniu Ojczyzny – przekazuje wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.

Dziedzictwo, z którego chcemy czerpać siłę

Głos zabrał także II wicewojewoda małopolski Ryszard Śmiałek.

– Gromadzimy się dziś, aby upamiętnić 83. rocznicę przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. W tym ważnym miejscu, przed Grobem Nieznanego Żołnierza, każdego roku swoją obecnością zaświadczamy o tym, że jest to dla nas niezwykle ważne dziedzictwo. W nim upatrujemy naszej tożsamości. Przez jego pryzmat chcemy spoglądać na przyszłość. Z niego chcemy czerpać siłę. W tym roku uroczyste obchody nabierają jednak szczególnego znaczenia. Od tego roku upamiętniana rocznica staje się bowiem Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. (…) Chcemy dziś więc wyrazić hołd żołnierzom Armii Krajowej, którzy w tak trudnych i wymagających okolicznościach, bez wahania, z godną szacunku odwagą, siłą, męstwem i determinacją stanęli do walki o suwerenność. Chcemy też dziś powiedzieć, że nie wiemy, jaka byłaby Polska i czy w ogóle byłaby Polska, gdyby nie ten wielki trud, ta głęboka wierność ideałom, to bezgraniczne poświęcenie i ta ofiarność żołnierzy Armii Krajowej. Niech ich dzieło nie znika z naszej pamięci. Niech umacnia naszą wspólnotę i utrwala powszechną wdzięczność wobec narodowych bohaterów, którym tak wiele zawdzięczamy – mówi wicewojewoda Ryszard Śmiałek.

Podczas uroczystości w hołdzie poległym odczytano Apel Pamięci, a zgromadzone delegacje złożyły wieńce przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Wojskowa w Krakowie.