Działania w sprawie zapadlisk w Trzebini są w pełni transparentne i przedstawiane na bieżąco. Aby opinia publiczna miała taką samą wiedzę, jaką w tym temacie pozyskują posłowie, przedstawiamy odpowiedź na ostatnią interwencję poselską dotyczącą tego tematu.

                                                                                          
Pan Marek Sowa
Poseł na Sejm RP
Biuro Poselskie
Mały Rynek 9/4
32-600 Oświęcim

Dotyczy: interwencji poselskiej w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie, dotyczącej sytuacji w Trzebini

Panie Pośle,

w związku z Pana interwencją poselską, dotyczącą sytuacji w Trzebini, w zakresie deformacji nieciągłych, która wpłynęła do tutejszego urzędu 22 maja 2023 r., poniżej przekazuję stosowną odpowiedź na postawione pytania, w większości w oparciu o informacje otrzymane od Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Bytomiu, jako podmiotu uprawnionego do podejmowania działań w przedmiotowej sprawie.

Jednocześnie informuję, iż rolą Wojewody, jako organu odpowiedzialnego za zarządzanie kryzysowe w skali województwa, jest koordynowanie działań właściwych służb i jednostek, w celu zapobieżenia zagrożeniu zdrowia, życia i mienia. Apeluję do Pana o niewykorzystywanie sytuacji Mieszkańców części osiedli (zlokalizowanych w pobliżu b. kopalni „Siersza” w Trzebini) do prowadzenia cynicznej gry politycznej. Zapewniam, że jako Państwo Polskie poprzez swoje służby ( w tym wyspecjalizowany Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy) zaangażowaliśmy niezależnych ekspertów i uznanych naukowców z kilku uczelni technicznych w Polsce, aby podjąć niezbędne prace uzdatniające i naprawcze.

Nadmieniam, że proces likwidacji kopalni Siersza budził poważne wątpliwości już w 2003 roku, kiedy to do ówczesnego Ministra Środowiska wpłynęła interpelacja poselska w sprawie zalewania likwidowanych kopalń węgla kamiennego i związanych z tym zagrożeń dla środowiska naturalnego.

Link: http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/4D383EBD

Już wtedy parlamentarzysta Adam Bielan pytał ówczesnego Ministra Środowiska o możliwość „odpompowywania wody z zalewanych kopalń w sytuacji wyraźnego zagrożenia środowiska?” Informuje Pana Posła, że spółka SRK na podstawie analiz naukowców wprowadziła przed kilkoma dniami proces częściowego odpompowywania wód podziemnych.

Ad 1. Pod terenem, na którym zlokalizowana jest zabudowa mieszkalna Osiedla Gaj, jak wynika z dokumentacji mierniczo-geologicznej, będącej w posiadaniu Archiwum Wyższego Urzędu Górniczego, nie prowadzono bezpośredniej eksploatacji górniczej na głębokości do 100 m p.p.t., która to eksploatacja może być przyczyną powstawania deformacji nieciągłych (zapadlisk). Zgodnie z ww. dokumentacją dla budynków wielorodzinnych Osiedla Gaj został wyznaczony filar ochronny kat. II. Na zlecenie Spółki zostały przeprowadzone badania geofizyczne (georadarowe), które wykazały występowanie anomalii w podłożu terenu. W związku z tym wykonano 3 otwory wiertnicze do głębokości 50 m p.p.t., które potwierdziły brak pustek, szczelin i spękań na Osiedlu Gaj, a wykryte anomalia związane były z niejednorodną budową geologiczną.

Najbliższa płytka eksploatacja prowadzona była na zachód od zabudowy mieszkalnej Osiedla Gaj w pokładzie 209-210 w.1 na głębokości ponad 30 m p.p.t. Dla przedmiotowego terenu Spółka wykonała prace uzdatniające, mające na celu stabilizację gruntu.

Ad 2. W ramach badań Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego zostało zlokalizowanych 38 potencjalnych miejsc występowania zapadlisk w Trzebini, które znajdują się w odległości do 20 m od zabudowań lub od obiektów infrastruktury drogowej. Z uwagi na powyższe, Spółka - będąca następcą prawnym zlikwidowanej kopalni - przeprowadziła kontrolę wyznaczonych miejsc w wyniku czego ustalono, że w odległości do 20 m znajdują się zabudowania/budynki mieszkalne przy następujących ulicach:
- Górnicza :                 (2)
- Solskiego :                (1)
- Grunwaldzka:           (2)
- Jana Pawła II:            (1)
- Dembowskiego:        (1)
- Odkrywkowa:           (1)
- Młyńska:                   (6)

Ad 3. Spółka zorganizowała spotkanie z właścicielami w/w nieruchomości, na którym  podjęta została decyzja o przeprowadzeniu badań geofizycznych. W związku z czym, na zlecenie Spółki w maju 2023 r. zostały rozpoczęte przedmiotowe badania, które w pierwszej kolejności objęły ul. Młyńską. Wyniki badań będą podstawą do ewentualnego przeprowadzenia robót geotechniczno-uzdatniających.

Ad 4. Spółka podjęła działania opisane zarówno w w/w punktach, a ponadto planowane do realizacji jest:
-    wykonanie rozpoznania geotechnicznego oraz robót uzdatniających i zabezpieczających teren Cmentarza Parafialnego,
-    wykonanie rozpoznania geotechnicznego oraz robót uzdatniających i zabezpieczających teren osiedla Trętowiec,
-    wykonanie rozpoznania geotechnicznego oraz robót uzdatniających i zabezpieczających teren nasypu kolejowego bocznicy do elektrowni „Siersza”,
-    wykonanie otworów kontrolno-podsadzkowych w ilości 60 sztuk na terenie obszaru górniczego byłej KWK „Siersza”,
-    wykonanie operatów szacunkowych dla 107 ogródków działkowych ROD GAJ, z uwzględnieniem budynków, budowli, nasadzeń oraz infrastruktury technicznej,
-    adaptacja około 80 lokali zastępczych w rejonie Sosnowca,
-    wykonanie dodatkowych badań geofizycznych,
-    zawarcie ugód z właścicielami nagrobków, które uległy zniszczeniu w wyniku zapadliska powstałego na Cmentarzu Parafialnym w dniu 20.09.2022 r.,
-    wykonanie dokumentacji projektowej odwadniania obszaru górniczego byłej KWK „Siersza”,
-    wykonanie pompowni w byłym obszarze górniczym „Siersza” poprzez montaż pomp głębinowych wraz z układem sterowania oraz budową rurociągu tłocznego z infrastrukturą techniczną, łączącego piezometry P1 i P1 bis z kanałem wód przemysłowych.

Ad 5. Zlokalizowane przez PIG-PIB zagrożone punkty Spółka oznakowała zgodnie z rozporządzeniem porządkowym Wojewody Małopolskiego z dnia 26 kwietnia 2023 r. w sprawie czasowego zakazu przebywania na terenie ogólnodostępnych miejsc publicznych w obszarze Gminy Trzebinia:
Miejsca zagrożone, oznakowane tablicami „zakaz wstępu” to:
-    ul. Grunwaldzka, teren leśny przy wiadukcie „Trętowiec” (1 punkt),
-    ul. Grunwaldzka, działka budowlana „Trętowiec” (1 punkt),
-    ul. Grunwaldzka, teren przy bloku nr 97 A (3 punkty),
-    ul. Grunwaldzka, teren przy Willi „NOT” (1 punkt),
-    ul. Grunwaldzka, stadion UKS Górnik Siersza (1 punkt),
-    ul. Jana Pawła II, Rodzinne Ogródki Działkowe „Gaj” (wszystkie bramy i furtki),
-    ul. Jana Pawła II, nieużytki przy posesji nr 14 (2 punkty),
-    ul. Odkrywkowa (2 punkty),
-    ul. Odkrywkowa, Osiedle „Gaj” 26 (2 punkty),
-    „Ścieżka zdrowia”, tereny leśne (2 punkty),
-    nasyp kolejowy pomiędzy „Ścieżką zdrowia”, a cmentarzem (2 punkty).

Miejsca zagrożone, oznakowane tablicami ostrzegawczymi to:
-    ul. Grunwaldzka, ogrodzenie przy posesji nr 86/1 (1 punkt),
-    ul. Dembowskiego 15 B (1 punkt),
-    ul. Solskiego (1 punkt),
-    ul. Jana Pawła II, ogrodzenie przy posesji nr 26 (1 punkt),
-    ul. Górnicza 5 (2 punkty),
-    ul. Górnicza 3 (1 punkt).

Ad 6. Spółka nie zamknęła i nie nakazała właścicielowi Willi „NOT” w Trzebini jej zamknięcia.

Ad 7. Nie posiadam wiedzy o zamknięciu jakichkolwiek budynków i obiektów publicznych oprócz dotychczas wskazanych i oznaczonych przez SRK S.A.

Ad 8. Pismami z 16 stycznia 2023 r. znak: WI-IV.740.8.2023 zwróciłem się do Rady Miasta Trzebini oraz Burmistrza Trzebini  o pilne dokonanie oceny aktualności obowiązujących dokumentów planistycznych, w szczególności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z uwzględnieniem zjawisk geologicznych jakie uaktywniły się na terenie Miasta Trzebini, w celu niezwłocznego podjęcia działań w kierunku wyeliminowania obszarów zagrożonych niestabilnością gruntu z przeznaczenia pod zabudowę. Dodatkowo przypomniałem organom gminnym o obowiązkach wynikających z art. 32 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zobowiązujących organy gminne do dokonywania analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, oceniania postępów w opracowywaniu planów miejscowych i opracowywania wieloletnich programów ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń studium, co najmniej raz w czasie kadencji. Chcę jednak podkreślić, że postawa Burmistrza Trzebini w zakresie zainteresowania się problematyką występowania zapadlisk jest daleko wykraczająca poza zwykłe działania administracji samorządowej i wymaga uznania ze strony administracji rządowej w Małopolsce.

Ad 9. Małopolski Urząd Wojewódzki, z uwagi na charakter sprawy i powołanie do rozwiązania przedmiotowej sytuacji Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Bytomiu, służy konsultacjami prawnymi dla SRK S.A. w zakresie skutecznych działań prawnych, w następstwie których w/w podmiot będzie procedował projekty stosownych aktów prawnych, zgodnie z posiadanym umocowaniem.

Ad 10. Spółka zamierza wypłacać odszkodowania pieniężne za zniszczone nagrobki na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. W wyniku powstania deformacji nieciągłej (zapadliska) na Cmentarzu Parafialnym w dniu 20.09.2022 r. zniszczeniu uległy 42 nagrobki. Dotychczas do Spółki wpłynęło 25 wniosków dotyczących zniszczonych nagrobków.

Ad. 11, 12. Po wykonaniu na zlecenie Spółki badań geofizycznych i geotechnicznych podjęto decyzję o przeprowadzeniu robót uzdatniających podłoże terenu południowej części Cmentarza Parafialnego przy ul. Jana Pawła II. Do czasu wykonania przedmiotowych prac zostało ograniczone do minimum przebywania osób na jego terenie.

Ad. 13, 14. Planowane jest przeniesienie południowej części ROD GAJ w inną lokalizację. Przygotowano procedurę przetargową na sporządzenie operatów szacunkowych dla 107 ogródków działkowych, z uwzględnieniem budynków, budowli, nasadzeń oraz infrastruktury technicznej. Dla przedmiotowego terenu na zlecenie Spółki zostały wykonane badania geofizyczne.

Ad. 15, 16 ,17. Inwestycja polegająca na budowie systemu odwaniania byłego obszaru górniczego „Siersza” w Trzebini, obejmująca przebudowę cieku Kozi Bród, budowę rowów odwadniających i innych elementów funkcjonalnie z nią związanych, została podzielona na odrębne zadania. Część zadań związanych z przebudową cieku Kozi Bród jest w fazie koncepcyjnej – w dniu 15.05.2023 r. odebrano  przedmiotowe koncepcje projektowe, ale z powodu braku praw do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane przygotowywane jest partnerstwo publiczno-prywatne z Gminą Trzebinia w celu realizacji inwestycji na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Dla 3 zadań nie związanych z ciekiem Kozi Bród w dniu 15.05.2023 r. odebrano dokumentacje projektowe wraz z pozwoleniami na budowę, obecnie przygotowywana jest procedura przetargowa na wyłonienie Wykonawcy robót budowlanych. Dla kolejnych 4 zadań, dokumentacja projektowa jest w trakcie realizacji (termin odbioru do 30.09.2023 r.). Dla zadań nie związanych z ciekiem Kozi Bród uzyskano wszystkie zgody na dysponowanie nieruchomościami na cele budowlane. W odniesieniu do gruntów pod przebudowę cieku Kozi Bród, w tym jego poszerzenie i pogłębienie, dla których nie pozyskano zgód na dysponowanie, rozważane jest dokonanie wywłaszczenia w trybie przewidzianym w ustawie o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Według  posiadanych przez Spółkę dokumentacji projektowych i koncepcyjnych, wykonanie poszerzenia cieku Kozi Bród nie wymaga wykupu działek z budynkami mieszkalnymi.

Ad 18. Do Wojewody Małopolskiego zostało złożone odwołanie od decyzji Starosty Chrzanowskiego o pozwoleniu na budowę dla dwóch budynków mieszkalnych wielorodzinnych przy ul. Grunwaldzkiej w Trzebini, zatem Wojewoda prowadzi postępowanie odwoławcze, a nie wznowieniowe. Do czasu zakończenia postępowania odwoławczego decyzja o pozwoleniu na budowę nie jest ostateczna, co oznacza, że nie może być wykonywana, czyli inwestor nie może prowadzić robót budowlanych na jej podstawie. Sprawa jest w toku, trwa analiza dokumentacji, z uwzględnieniem materiałów i badań wykonywanych na terenie Trzebini przez specjalistyczne służby, w tym Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy. Analiza, ocena stanu prawnego i faktycznego oraz rozstrzygnięcie co do losów decyzji o pozwoleniu na budowę zostanie zawarte w decyzji Wojewody kończącej postępowanie odwoławcze.

Ad 19. Spółka w obecnej chwili planuje zmianę lokalizacji południowej części ROD GAJ w Trzebini w porozumieniu z Gminą Trzebinia.

    Jednocześnie wyjaśniam, iż w przedmiocie zdarzeń wynikłych z deformacji nieciągłych gruntu w Trzebini podjęto szereg działań, koordynowanych przez Wojewodę Małopolskiego, we współpracy z SRK S.A., samorządem Trzebini, właściwymi organami i służbami państwowymi, jednostkami badawczymi, specjalistami w dziedzinie geologii, hydrogeologii i górnictwa, etc. Aktywność w tym temacie dokumentowana jest na bieżąco medialnie, co zapewnia transparentność wiedzy o postępach w tym zakresie.

Niezrozumiałe jest populistyczne umniejszanie roli badań naukowych, które są niezbędnym i kluczowym etapem działań w tego typu sytuacji, bowiem brak wiedzy o procesach zachodzących w gruncie nie pozwala na podjęcie żadnej wiarygodnej decyzji co do dalszego postępowania. Apeluję, aby przez szacunek do dorobku naukowców pracujących w tym temacie, zaprzestał Pan publicznych wypowiedzi podważających wiarygodność prowadzonych badań. Ich autorami nie są działacze partyjni, ale w pełni niezależni profesorowie i eksperci, którzy proponują najbardziej optymalne rozwiązania.  

Ustalenia w kwestii kolejnych kierunków działania, sposobów, metod, skutków itp., mają konkretny wymiar społeczny i ekonomiczny, zatem muszą być podejmowane z niezwykłą rozwagą, a nie pochopnie i pod wpływem emocji. Wobec tak skomplikowanego zdarzenia nie można oczekiwać populistycznych, szybkich rozwiązań, bo takowe nie są utrwalone ani w prawie, ani w praktyce. Wielokrotnie trzeba proponować sposoby postępowania, zależnie od indywidualnej sytuacji konkretnego zdarzenia.

    Odnośnie wydanego przeze mnie rozporządzenia porządkowego wojewody – nie jest prawdziwa narracja jakoby ten akt prawny miał potęgować poczucie zagrożenia mieszkańców Trzebini. To narracja polityczna - szkodząca Mieszkańcom i używana przez Pana Posła - jedynie dla osiągnięcia doraźnych celów politycznych. Jako wojewoda - ale przede wszystkim samorządowiec z ponad 10-letnim doświadczeniem - jestem zbulwersowany tym faktem. Apeluję do Pana Posła: proszę nie siać dezinformacji i kłamstw.  

    Wyznaczenie terenów potencjalnie niebezpiecznych i oznakowanie w/w miejsc uchroniło Mieszkańców i turystów przed (nawet potencjalną) utratą zdrowia i życia. Z informacji, które posiadam, mieszkańcy dostosowali się do ograniczeń, zaś nawet hipotetyczna sankcja ograniczyła napływ osób, które chciały zobaczyć, jak wyglądają zapadliska. Działania te podjąłem wyłącznie w trosce o bezpieczeństwo i porządek publiczny.

    Ponadto wskazuję, iż Pana stwierdzenie o nieczytelnym oznakowaniu jest daleko idącym naruszeniem stanu faktycznego z uwagi na fakt, iż samo przygotowanie oznakowania terenu w wyrazistym kolorze, w znacznej ilości oraz fakt, iż SRK S.A. we współpracy z Policją regularnie monitoruje stan oznakowania, jego umiejscowienie oraz widoczność, przeczy wprost Pana argumentacji w tym zakresie.

    W przypadku pojawienia się dodatkowych pytań w przedmiotowym temacie, proszę o bezpośredni kontakt ze Spółką Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Bytomiu.
                
                                                                                                                                     Z poważaniem         
                                                                                                                                 Wojewoda Małopolski
                                                                                                                                      Łukasz KMITA