27 września 1939 r. w oblężonej przez Niemców Warszawie generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz utworzył konspiracyjną organizację o charakterze militarnym, która kontynuowała walkę przeciwko obu okupantom. W 82. rocznicę tych wydarzeń przy Grobie Nieznanego Żołnierza na placu Matejki w Krakowie odbyła się uroczystość, zorganizowana przez wojewodę małopolskiego Łukasza Kmitę, dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr. hab. Filipa Musiała oraz Małopolską Wojewódzką Radę Kombatancką. Odczytano Apel Poległych, a kompania reprezentacyjna Wojska Polskiego oddała salwę honorową.
- Wiedzieli, że ich siłą będzie zjednoczenie i podporządkowanie polskim władzom na uchodźstwie. W ten sposób to właśnie oni — wielcy Polacy, nasi narodowi Bohaterowie i chwalebni Patrioci stali się żywym fundamentem, na którym zbudowane zostało Polskie Państwo Podziemne – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.
- Dziś, w 82. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego, z szacunkiem i wdzięcznością spoglądamy na Kombatantów, którzy są dla nas drogowskazem w służbie Rzeczypospolitej. Oddajemy też hołd i wspominamy tych, którzy przelali krew za wolność Ojczyzny. Cześć Ich pamięci! – podkreśla wojewoda Łukasz Kmita.
- Gdy 27 września 1939 roku w rzeczywistości okupowanej Polski powoływano Służbę Zwycięstwu Polski, niewielu sądziło, że przerodzi się ona w fenomen na skalę światową. Myślę, że niewiele osób wtedy, u schyłku września, miało świadomość, że uda się naszym przodkom zbudować polskie państwo w konspiracji, które przetrwa zawieruchę wojenną i przemiany geopolityczne. To rocznica nie martyrologiczna, ale radosna, pokazująca, że nasi przodkowie potrafili wbrew rzeczywistości wojennej, wbrew terrorowi zbudować piękne struktury państwowe, które wydały najpiękniejszą armię świata - Armię Krajową – mówił dyrektor krakowskiego Oddziału IPN dr hab. Filip Musiał.
Historię Polskiego Państwa Podziemnego przypomniał ppłk adw. Ryszard Brodowski – żołnierz AK, honorowy prezes Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i przewodniczący Małopolskiej Wojewódzkiej Rady Kombatantów. Jego przesłanie odczytał mjr pilot Tadeusz Gola – I wiceprezes Okręgu Małopolska ŚZŻAK.
- 1 września 1939 roku Hitler zaatakował Polskę, 17 września dołączył Stalin i dokonali 4. rozbioru Polski. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej – wiedzący, że Wojsko Polskie niedługo wytrzyma olbrzymią przewagę pancerną Niemców – już w toku walk postanowił utworzyć konspirację i powołał 27 września Służbę Zwycięstwu Polski – będącą początkiem Polskiego Państwa Podziemnego. (…) Było to rzeczywiste przedstawicielstwo narodu polskiego. (…) Oby ta wspaniała, ale tragiczna historia polskiego narodu została na zawsze w pamięci Polaków – napisał ppłk Ryszard Brodowski.
Również w Tarnowie odbyły się uroczystości związane z dzisiejszą rocznicą Powstania Państwa Podziemnego. Zostały one połączone z świętem patrona Liceum nr XVI w Tarnowie, którym jest Antoni Gładysz. Uczestniczył w nich II wIcewojewoda małopolski Ryszard Pagacz, który złożył kwiaty przy tarnowskim Grobie Nieznanego Żołnierza.
***
Polskie Państwo Podziemne było unikatem na skalę światową. Oprócz struktur wojskowych obejmowało także agendy odpowiedzialne za akcję tajnego nauczania na wszystkich szczeblach oświaty, sądownictwo, działalność propagandową i wywiadowczą. Całość podlegała Rządowi RP na uchodźstwie.