Małopolskie służby, inspekcje i straże podsumowały dziś na briefingu prasowym działania w związku z sygnałami o śniętych rybach w rzece Wildze. Ich występowanie stwierdzono w rejonie ulic Zakopiańskiej i Łagiewnickiej w Krakowie.
W briefingu uczestniczyli przedstawiciele: Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, Państwowej Straży Rybackiej w Krakowie, Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Krakowie, Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta Krakowa. Przed briefingiem odbyło się spotkanie, podczas którego wojewoda małopolski Łukasz Kmita odebrał raporty z działań poszczególnych służb.
Niepotrzebne straszenie i „bicie piany”
Prowadzone działania przedstawiły poszczególne służby, natomiast wojewoda małopolski Łukasz Kmita odniósł się do pisma radnego Łukasza Gibały, które wczoraj wpłynęło do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.
– Doceniam pracę aktywistów. Wsłuchuję się w ich głos. W spotkaniu służb dotyczącym sytuacji na Wildze uczestniczył przedstawiciel WWF. Będę odpowiadał na takie sygnały, a jeśli potwierdzą one zagrożenie, otrzymają Państwo jasny przekaz i konkretną diagnozę. Od podległych mi służb wymagam wiedzy oraz sprawnych działań i to egzekwuję. Nie zaliczę pana radnego Gibały do grona aktywistów. Domeną aktywistów jest pokora wobec określonej sprawy. Ktoś, kto w swoim piśmie stwierdza: „Moja osobista wizyta na miejscu katastrofy pozwoliła na przyjrzenie się pracy jednostek odpowiedzialnych z [pisownia oryginalna] działanie w trakcie katastrof ekologicznych” – daleki jest od faktów i nie ma przy tym za grosz skromności. Praca – pokora – umiar, panie radny – mówi wojewoda Łukasz Kmita.
– Pracę wykonały służby. Wykonały i wykonują. Do tego je zobowiązałem i rozliczę z efektów. Wzywam pana do zaprzestania wprowadzania opinii publicznej w błąd. Po co straszy pan ludzi, mówiąc o „niebywałej katastrofie ekologicznej [interpunkcja oryginalna] jaka nawiedziła Kraków”? I jakie ma pan dowody na to, że „większość żywych organizmów [interpunkcja oryginalna] jakie bytowały w tej rzece wyginęła” oraz „Żyjące w tej rzece ryby wyginęły”? To, co pan robi, to zwyczajne „bicie piany” – wskazuje wojewoda Kmita.
– Powiedzmy sobie też szczerze, że pismo datowane na 9 lipca, gdy służby pracowały od 6 lipca, co przedstawią punkt po punkcie, jest zwyczajnie spóźnione i nieaktualne – dodaje wojewoda.
Infolinia do zgłaszania śniętych ryb w rzekach
Zgodnie z poleceniem wojewody Łukasza Kmity Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego będzie prowadzić infolinię służącą do przyjmowania sygnałów z Małopolski o śniętych rybach w rzekach.
Dyżurni CZK będą odbierać takie zgłoszenia pod numerem 987. Infolinia jest całodobowa. Zgłoszenia będą następnie przekazywane do właściwych służb.
Specjalny zespół zadaniowy
Wojewoda małopolski Łukasz Kmita powołał dziś specjalny zespół koordynujący działania związane z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk na ciekach wodnych w Małopolsce. Jego przewodniczącym będzie dyrektor Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie Radosław Radoń. W skład zespołu weszli przedstawiciele wojewódzkich służb, inspekcji, straży oraz Urzędu Miasta Krakowa.
Zespół będzie spotykał się cyklicznie (co tydzień), omawiając aktualną sytuację na rzekach i pojawiające się tematy. Niezależnie od tego będzie reagował w razie pojawienia się nagłych sygnałów. Oprócz monitorowania sytuacji zajmie się analizą i diagnozą poszczególnych przypadków, także pod kątem weryfikacji przyczyn i zapobiegania skutkom.
Do uprawnień zespołu zadaniowego będzie należało wnioskowanie o zwołanie posiedzenia wojewódzkiego sztabu kryzysowego.
Współpraca z ekspertami z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
Wojewoda Łukasz Kmita wystąpił także do rektora Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie o merytoryczne wsparcie pod kątem monitorowania sytuacji na ciekach wodnych i weryfikowania sygnałów o śniętych rybach.
W pracach wspomnianego zespołu zadaniowego zajmującego się tym tematem będą uczestniczyli ichtiolodzy, m.in. Artur Klaczak z Katedry Żywienia, Biotechnologii Zwierząt i Rybactwa Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt.
We współpracy z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie będą również prowadzone badania ewentualnej zawartości metali ciężkich w Wildze.
Niezwłoczne pobranie próbek przez inspektorów WIOŚ
Służby WIOŚ zostały powiadomione o kilkunastu śniętych rybach w rejonie stacji paliw (ulice Faustyny/ Zakopiańska) 6 lipca 2023 r. Niezwłocznie pobrano próby do badań laboratoryjnych.
W miejscu zdarzenia o godzinie 13.10 inspektorzy WIOŚ w Krakowie przystąpili do wizji terenowej rzeki Wilgi. Oględziny rozpoczęto na wysokości stacji Shell przy ulicy Zakopiańskiej. W pobliżu stwierdzono występowanie śniętych ryb w liczbie 6 sztuk.
Dalej inspektorzy przeprowadzili oględziny wzdłuż rzeki oraz brzegów, kierując się w górę jej biegu, gdzie stwierdzono dalsze występowanie pojedynczych śniętych ryb.
Oględzinom poddano odcinek rzeki o długości 350 m pomiędzy ulicami Zakopiańską a Łagiewnicką. W sumie stwierdzono kilkanaście sztuk śniętych ryb.
Na lewym brzegu Wilgi inspektorzy zlokalizowali dwa wyloty burzowe, sterowane automatycznie – zamknięte i bez zrzutów wodnych.
Następnie udano się w górny odcinek rzeki wzdłuż ulicy Totus Tuus (okolica ronda), gdzie również przeprowadzono oględziny. Tam nie stwierdzono śniętych ryb. Na rzece nie było piany oraz filmów olejowych.
O godzinie 14.45 inspektorzy WIOŚ w Krakowie w obecności pracowników GIOŚ CLB przeprowadzili ponowną wizję rzeki na odcinku pomiędzy ulicami Zakopiańską a Łagiewnicką.
W ramach podjętych czynności pobrano do analiz laboratoryjnych 3 próbki wód płynących z rzeki Wilgi. W terenie wykonano pomiar podstawowych parametrów wody w cieku, tj. wskaźniki:
– temperatura,
– tlen rozpuszczony,
– odczyn pH,
– przewodność elektrolityczna właściwa.
Wyniki badania próbek przedstawiały się następująco:
Punkt 1. Skrzyżowanie przy ulicach Zakopiańskiej i Łagiewnickiej
Temperatura: 20,2oC, odczyn pH: 7,91, przewodność elektryczna: 4290 us/cm, tlen rozpuszczony: 5,64 mg/l
Punkt 2. Przed kanałem burzowym około 100 m powyżej punktu nr 1 (w górę rzeki)
Temperatura: 20,2oC, odczyn pH: 7,91, przewodność elektryczna: 4360 us/cm, tlen rozpuszczony: 5,38 mg/l
Punkt 3. Powyżej ulicy Łagiewnickiej i skrzyżowania z linią tramwajową
Temperatura: 20,3oC, odczyn pH: 7,9, przewodność elektryczna: 4370 us/cm, tlen rozpuszczony: 5,70 mg/l.
Do GIOŚ CLB w Krakowie zlecono wykonanie analiz fizyko-chemicznych w zakresie:
BZT5, ChZTCr, zawiesina ogólna, fosfor ogólny, azotyny, azot amonowy, azot ogólny, indeks oleju mineralnego, indeks fenolowy, metale ciężkie, identyfikacja IR, chlorki, siarczany.
Koordynacja
Na polecenie wojewody małopolskiego Łukasza Kmity w piątek 7 lipca 2023 r. odbyło się robocze spotkanie służb poświęcone sygnałom o możliwym zanieczyszczeniu rzeki Wilgi i śniętych rybach, które zostały tam zaobserwowane. W wideokonferencji uczestniczył również przedstawiciel WWF Polska.
Wojewoda polecił wszystkim służbom ścisły monitoring sytuacji oraz współpracę także pod kątem posprzątania terenu i utylizacji padłych ryb.
Użytkownikiem gospodarującym na tym obwodzie rybackim jest Polski Związek Wędkarski. Dyrektor PGW Wody Polskie RZGW w Krakowie przekazał do Okręgu PZW w Krakowie wezwanie do podjęcia działań zmierzających do usunięcia śniętych ryb z rzeki Wilgi na podstawie paragrafu 6 ust. 3 umowy użytkowania obwodu rybackiego rzeki Wisły nr 2 rybackiego nr 2211/RUM/2019/NN z 27 grudnia 2019 r. PZW przystąpił do usunięcia śniętych ryb z koryta rzeki Wilgi.
Prace koordynowane były przez Państwową Straż Rybacką w Krakowie. Na miejscu badania wody prowadzone były przez mobilne laboratorium PSP, które nie wykryło skażenia.
Niezależnie swoje badania pobranych próbek prowadzi WIOŚ. Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego nie otrzymało potwierdzenia o ponadnormatywnym stężeniu substancji szkodliwych w rzece Wildze. Obserwacja będzie prowadzona dalej.
Służby otrzymały od wojewody Kmity polecenie natychmiastowej reakcji w przypadku dalszych sygnałów o śniętych rybach.
Na miejscu zdarzenia pracowały następujące służby:
- inspektorzy WIOŚ w Krakowie,
- CLB GIOŚ,
- Komendant Państwowej Straży Rybackiej,
- przedstawiciele PGW Wody Polskie,
- przedstawiciel Straży Pożarnej,
- przedstawiciel Policji,
- przedstawiciele JRG6,
- przedstawiciele PZW.
Jak przekazał w swoim raporcie WIOŚ, wyniki badań pomiarów terenowych oraz okoliczności zdarzenia mogą wskazywać na wystąpienie tzw. przyduchy – jako jednej z możliwych przyczyn śnięcia ryb.
Kontynuacja działań przez inspektorów ochrony środowiska
Inspektorzy WIOŚ w Krakowie kontynuowali działania kontrolne w terenie, tj. m.in. dalszą penetrację rzeki celem stwierdzenia ewentualnego źródła zanieczyszczeń, jak również wykorzystanie do obserwacji drona. Dyżury pełnione były przez cały weekend.
Obserwacje potwierdziły obecność śniętych ryb (skala podobna jak dzień wcześniej – wg obserwacji inspektorów WIOŚ).
Stwierdzono również widoczne ławice żywych ryb w rzece będących w dobrym stanie (walczących z prądem).
Podczas wizji brzegów rzeki Wilgi inspektorzy nie zidentyfikowali źródeł ewentualnego zanieczyszczenia rzeki.
Przelewy burzowe, które są nowymi obiektami, prawdopodobnie związanymi z Trasą Łagiewnicką, a wskazywane przez zgłaszających 6 lipca 2023 r., były zamknięte. Nie było zatem możliwości poboru próbek. Sytuacja ta dotyczyła kilkusetmetrowego odcinka Wilgi w okolicy ulicy Totus Tuus oraz ronda w tym rejonie, gdzie zlokalizowane są cztery przelewy burzowe.
Skontrolowano także okolice wylotu oczyszczonych ścieków z gminnej oczyszczalnia ścieków komunalnych w Lusinie. Kontrola nie budziła zastrzeżeń, przy czym – dla pewności – CLB GIOŚ pobrało próbki oczyszczonych ścieków oraz wody w Wildze poniżej i powyżej wylotu.
MWIOŚ wystąpi do PGW Wody Polskie RZGW w Krakowie oraz jednostki miejskiej Klimat-Energia-Gospodarka Wodna o przedstawienie w trybie pilnym informacji na temat pozwoleń wodnoprawnych na wyloty (oraz ich użytkowników) oraz kanalizacji opadowej m. Krakowa na wskazanym odcinku rzeki Wilgi, w celu wykorzystania przy kontroli wskazanych podmiotów.